GÜMÜŞHANE’nin Torul ilçesinde, 1960’ta Rumlardan kalma kiliseden mescide çevrilen asırlık yapının vakitle tahrip olan çatısında başlatılan tadilatta, 2 asırlık 1’i kırık 3 toprak küp bulundu. Korumaya alınan küplerin çatıya, mimarlık tarihinin mihenk taşı Mimar Sinan’ın asırlar evvel ses nizamı ayarı için Süleymaniye Camii’nin kubbesinde kullandığı ‘su küpleri dehası’ndan esinlenilerek konulduğu ortaya çıktı. Tarihçi- yazar Serhat Doğan, “Küplerle daha çok ses akustiği sağlanmış. Mimar Sinan, Süleymaniye’nin kubbesini de küplerle döşemişti” dedi.
Torul’a bağlı Kocadal köyü Erdemler Mahallesi’nde Rumlar tarafından 1800’lü yıllarda inşa edilen kilise, 1960 yılında camiye dönüştürüldü. Gümüşhane Valiliği İl Özel İdaresi’nce zamanla su kaçıran çatısında tahribat oluşan tarihi yapıda, tadilat çalışması başlatıldı. Çatı söküm süreçleri sırasında, çatı boşluğunda, 1’i kırık halde içi boş tarihi 3 toprak küp bulundu. Yapılan incelemelerde, korumaya alınan 2 asırlık tarihi geçmişe sahip küplerin; mimarlık tarihinin mihenk taşı Mimar Sinan’ın asırlar evvel ses sistemi ayarı için İstanbul’da kalfalık eseri Süleymaniye Camii’nin kubbesinde kullandığı ‘su küpleri dehası’ndan esinlenildiği, ses yalıtımı güçlendirilmek istenen kilise çatısına konulduğu belirlendi.
Tarihçi- muharrir Serhat Doğan, “Küplerle daha çok ses akustiği sağlanmış. Evvelden kilise ve cami gibi büyük yapılarda bugünkü üzere teknolojik ses sistemleri olmadığı için daha çok sesin bina içindeki akustiğini ayarlamak amacıyla bu biçim küp teknolojisini kullanılıyordu. Bunu biz Osmanlı mimarisinde görüyoruz. Süleymaniye’nin kubbesini Mimar Sinan küplerle döşemişti. Sesin cami içerisinde akustiğin bir formda yayılmasını sağladı. Çeşitli testlerle birlikte bu küplerin yaş kestirimi yapılabilir. Bölgede inşa edilen yapının ömrü tespit edilebilir. Küpler üzerinde biçimler varsa yapılan incelemeyle yeni bulgular da elde edilebilir” dedi.
Köy sakinlerinden Hüseyin Yıldız da “Camiinin çatısında su sızdırması olduğu için tadilata başlanmıştı. İhaleyi alan firmadaki arkadaşlar çatıyı söktüklerinde küplerle karşılaştılar. Küpler uygun koruma ederek mescitte saklamak istiyoruz” diye konuştu.
